Amsterdam, 15 april 2018 – Vorige week zondag schreef ik een stukje over de ongeschreven regels in het honkbal. Dat stuk eindigde met een poll waarin iedereen zijn of haar mening kon geven over een lijst van die regels, die ik om het onderzoek uitvoerbaar te maken toch maar even had opgeschreven.
In dit stuk vind je de resultaten van die poll en een toelichting op een aantal opmerkelijke resultaten. Let wel, dit is mijn toelichting, ik heb hier verder niemand over gesproken en deze regels zijn nergens terug te vinden, laat staan dat ergens is vastgelegd waarom ze bestaan.
Ook kun je redelijkerwijs aannemen dat er op een hoger niveau strenger wordt gelet op de ongeschreven regels dan wanneer er wat lager en/of recreatiever gespeeld wordt. Maar omdat die verschillen ook niet zwart/wit zijn zullen de problemen hiermee niet kleiner worden.
Omdat er met 576 compleet ingevulde enquêtes best een aardige steekproef is, kon er ook gesegmenteerd worden op land (61 respondenten kwamen niet uit Nederland) en provincie. Ik heb ook een onderscheid willen maken tussen Randstad (394) en niet-Randstad (121), maar omdat de resultaten in alle categorieën niet wezenlijk van elkaar verschillen heb ik dat achterwege gelaten. Onderstaande resultaten zijn dus van alle respondenten.
Om te beginnen het resultaat van de eerste twee regels “Steel geen honken bij een grote voorsprong” en “Steel geen honken bij een grote achterstand”. 
Hier gaat het tussen de respondenten al meteen mis. Er is nog wel veel overeenstemming bij het eerste gedeelte, maar de helft van de respondenten vindt dat er niets mis is met honken stelen bij een grote achterstand. De helft snapt die regel dus niet, en als je het niet eens bent over de regels krijg je ellende.
De volgende twee regels horen bij elkaar en eigenlijk horen die weer bij de eerste twee regels. “Leg geen stootslag neer bij een grote voorsprong” en “Leg geen stootslag neer bij een grote achterstand”. Ook hier is een ruime meerderheid het eens met de eerste regel, maar is het behoorlijk verdeeld bij de volgende.
Toelichting regel 1 t/4
Deze regels horen bij elkaar en hebben primair met respect te maken. Het is niet nodig bij een grote voorsprong je tegenstander te vernederen. Je blijft wel gewoon honkballen, maar stelen en stoten laat je achterwege. Dat lijkt een grote meerderheid te vinden. Bij een grote achterstand kijkt de helft er ineens heel anders tegenaan, terwijl dat toch hetzelfde principe is. De tegenstander vernedert je niet, maar dan moet je ook datzelfde respect terug tonen. Daarbij komt dat als je een grote achterstand hebt je vooral heel veel hits nodig hebt en dat een honkje stelen of een buntje neerleggen niet het verschil gaat maken.
Ook bij de volgende regel zijn de meningen verdeeld. Dat is in dit geval minder erg omdat er bij het breken van deze regel geen gedoe tussen teams of spelers zal ontstaan.
De regel “Laat nooit de eerste of derde nul op het derde honk vallen (regel voor de aanval)” betekent gewoon verstandig honkballen.
Toelichting
Ok, in dit soort stellingen is het woord “nooit” misschien niet sterk, maar daar tegenover staat dan weer de uitzondering die de regel bevestigt. Maar de kans dat je scoort vanaf het tweede honk met nul uit is té hoog om uitgaan op drie te riskeren. Met twee uit sta je al in scoringspositie en het aantal kansen méér dat je krijgt als je een risico neemt om op drie te komen is niet groot en het dus niet waard.
Over de volgende regels zijn we het min of meer eens. “Gooi niet achter de honkloper aan” en “Praat niet over een no-hitter zolang die nog gaande is“.
Toelichting
Vooral de overeenstemming bij die laatste vind ik leuk omdat dit een bijgeloof dingetje is. Als er verder geen gevolgen zijn, we hoeven verder niets anders te doen of te laten, of we er nu in geloven of niet, we houden ons aan de regel en praten gewoon niet over die no-hitter.
Maar een no-hitter is niet heilig, dat blijkt maar weer uit de antwoorden op de volgende vraag. Maar 56% is het eens met de regel “Leg geen stootslag neer om een no-hitter op te breken”.
Toelichting
De voor- en tegenstanders hebben hier misschien ook verschillende situaties in hun hoofd. Bij de meeste no-hitters is er al een aanzienlijke voorsprong. De verdediging zal in dat geval de stootslag niet zien als een poging om de wedstrijd te winnen, maar meer om een poging om een feestje te verpesten. Vooral werpers zullen dit zo zien, en laat dat nu juist de personen zijn die de mogelijkheid voor vergelding in hun hand hebben, letterlijk.
Bij de uitkomst bij de volgende regel “Zet nooit het gelijkmakende of winnende punt op het honk” was ik zelf erg verbaasd.
Toelichting
Dat meer dan de helft dit een goed idee vindt had ik echt niet gedacht, maar misschien dat dit komt door het woordje “nooit”, dat redelijk verstorend werkt in dit soort onderzoekjes.
De volgende respect-regel “Loop als niet-pitcher nooit over de heuvel” zorgde ook voor de nodige verdeeldheid.
Toelichting
Het is waarschijnlijk geen overtreding waar geraakt werper op staat, maar als je weet dat werpers dit vervelend vinden (en dat weet je nu), waarom zou je het doen?
Over de volgende twee regels bestaat de meeste overeenstemming. Ze hebben dan ook beiden vooral met veiligheid en gezond verstand te maken. Gelukkig vindt slechts 6% van de invullers dat het een goed idee is om expres richting het hoofd van de slagman te gooien. 3% van de respondenten gaat niet in net slagperk staan als de werper nog staan in te gooien.
Toelichting
Dat betekent dus wel dat er toch nog meer dan 30 halve zolen rondlopen die wél het hoofd van een slagman zouden willen raken, maar goed, misschien zijn zij geen werper en hebben ze nog nooit de schrik gevoeld van iemand héél hard geraakt hebben. De 15 dare devils die alvast in het slagperk gaan staan zijn volgens mij ook niet helemaal goed bij hun hoofd, maar daar hebben ze als het fout gaat alleen zichzelf mee.
Bij de regel “Als een slagman uit jouw team expres geraakt wordt door de werper, doe je hetzelfde terug” zegt 55% dat ze het er niet mee eens zijn.
Toelichting
45% zegt dus dat ze wel gaan voor het “oog om oog, tand om tand principe”. Dit zie je ook nog steeds met enige regelmaat in de MLB. Een harde sliding op twee wordt gevolgd door een geraakt werper als repercussie waarna in de volgende slagbeurt het andere team weer aan de beurt is voor een vergeldingsactie. Overigens hoeft die vergelding niet in de volgende slagbeurt te komen, dat kan ook zomaar een paar maanden later zijn als de teams opnieuw een serie tegen elkaar spelen.
Die vergeldingsacties kennen natuurlijk slachtoffers die geraakt worden, hard soms, maar gelukkig dus meestal niet tegen het hoofd. De volgende regel gaat over het moment direct daarna “Wrijf nooit over de plek waar je geraaktwerper hebt gehad”.
Toelichting
“There’s no crying in baseball” is een gevleugelde uitspraak die aan deze regel ten grondslag ligt. Er is geen ruimte voor aanstellerij, maar misschien nog belangrijker, je laat geen zwakte zien aan de tegenstander. Yogi Berra zei daarover “baseball is 90% mental – the other half is physical”.
Door het niet naleven van de volgende regel zijn ook al heel wat vechtpartijtjes ontstaan. “Blijf niet bij de thuisplaat je eigen homerun staan bewonderen”.
Toelichting
Ook dit heeft te maken met respect. Je hebt de bal er al uitgeslagen, laat de werper in z’n waarde door gewoon direct aan je rondje te beginnen. In de MLB wordt nu alweer een tijdje discussie gevoerd over de “bat-flip”, of je al dan niet je homerun op die manier mag vieren. Om dezelfde reden. Die discussie is no lang niet afgelopen, maar in de MLB is blijven staan écht nog steeds een doodzonde. En bij deze overtreding wordt met de straf niet altijd gewacht op een volgende slagman, je moet namelijk dat rondje nog lopen en als de binnenvelders je niet al de volle laag geven dan is er altijd nog een catcher waar je nog langs moet om het punt te scoren, en die dan meestal nog wel wat toe te voegen heeft.
De regels die echte ellende opleveren zijn dan wel een beetje behandeld al kan het niet volgen van de volgende regel ook nog wel wat fysiek ongemak opleveren “De midvelder heeft altijd voorrang op de andere buitenvelders”.
Toelichting
Als deze regel er niet is kunnen er ongelukken ontstaan, handig om in ieder geval ‘iets’ met elkaar af te spreken. Al zijn er best situaties te bedenken waarbij het gewoon handiger is als de rechtsvelder de bal vangt.
Of je nu hoog of laag speelt, we spelen allemaal in een team verreweg de meeste mensen zijn het eens met de volgende regel “Lever geen openlijk commentaar op je mede-veldspelers nadat ze een fout gemaakt hebben”.
Toelichting
Tja, dat is een no-brainer natuurlijk, laten we het gezellig houden aan de ene kant, en verdeeldheid is natuurlijk ook een teken van zwakte voor de tegenstander aan de andere kant.
Over de laatste twee regels zijn we het onderling ook niet echt eens. Er wordt ook te weinig context gegeven.
Toelichting
“Laat de eerste bal gaan na vier wijd kaal” klinkt in de meeste gevallen verstandig, maar in deze situatie “groen licht” krijgen van je coach is natuurlijk heerlijk. Je weet dat die meloen eraan komt, en als ie dan ook komt mag je helemaal uit je naad. O ja, hij moet er dan wel uit, of tenminste een hit opleveren, want als je uitgaat staan je teamgenoten niet te applaudisseren. Ook voor “Speel niet voor thuis vroeg in de wedstrijd” is er te weinig context. Aan het begin van de wedstrijd komt het namelijk best vaak voor dat de corners, eerste honkman en derde honkman, gewoon wél voor thuis spelen.
Deze ongeschreven regels zijn allemaal arbitrair en als niet iedereen dezelfde ideeën heeft over de regels dan wordt het lastig. Lastig binnen je team, of met de tegenstander dus.
Overigens wordt er in dit stuk behoorlijk vaak gerefereerd aan opzettelijk geraaktwerper gooien. Maar laat dat nu juist een regel zijn die wél is opgeschreven en verder geen ruimte voor interpretatie laat: Dit mag namelijk gewoon niet.